ལྷོ་ཀོ་རི་ཡ་དང་ཉི་ཧོང་ཡུལ་གྱི་འགྲུལ་བཞུད་ཟིན་ཐོ།

སྦྲ་རིགས་ཐོགས་མེད།

ཉེ་ཆར་བདག་རྒྱལ་སྤྱིའི་ན་གཞོན་ཤེས་ཡོན་དར་སྤེལ་ཐེབས་རྩ་ཁང་གིས་འདེམས་བསྒྲིགས་བྱས་པའི་ལས་རིམ་ཞིག་བརྒྱུད་ནས་ལྷོ་ཀོ་རི་ཡ་དང་ཉི་ཧོང་གི་གཙུག་ལག་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོ་ཁག་ཁ་ཤས་སུ་ཟླ་ཤས་རིང་སློབ་སྦྱོང་དང་འགྲུལ་བཞུད་བྱེད་སྐལ་ལྡན་པས།འདིར་བདག་གིས་ཨེ་ཤ་ཡའི་ཡར་ཐོན་ཅན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་གཉིས་ཀྱི་སྲིད་འབྱོར་རིག་གསུམ་གཙོ་བོར་བྱས་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་སྣང་ཚུལ་ཁ་ཤས་རང་གི་མཐོང་ཐོས་མྱོང་གསུམ་དང་སྦྲགས་ནས་ཅུང་ཟད་ཅིག་བཤད་འདོད་བྱུང་།རྩོམ་ཡིག་འདི་ཡང་དྲ་ལམ་གྱི་བོད་ཡིག་ཁྱབ་རྒྱ་ཆེ་རུ་གཏོང་བའི་ལེགས་སྐྱེས་ཀྱི་ཆུ་ཐིགས་ཙམ་ཞིག་དང་བོད་ཡིག་བརྒྱུད་ནས་འཛམ་གླིང་ལ་ལྟ་མཁན་གྱི་ཀློག་པ་བོ་དག་ལ་ཕུལ་བའི་འགྲུལ་བཞུད་པ་ཞིག་གི་ལེགས་སྐྱེས་ཡིན་ཞེས་ཀྱང་བརྗོད་ཆོག

ད་ལྟའི་ཨེ་ཤ་ཡའི་ས་ཁུལ་ཁྱོན་ཡོངས་དང་ཐ་ན་ནུབ་ཕྱོགས་སྤྱི་ཚོགས་སུ་ཡང་ཤུགས་རྐྱེན་ངེས་ཅན་ཐེབས་བཞིན་པའི་ཤར་མཐའི་རྒྱལ་ཁབ་ཆུང་ངུ་འདིའི་མིང་ལ་ལྷོ་ཀོ་ར་ཡ་(SouthKorea-PRK대한민국)ཟེར། སྤྱིའི་མི་འབོར་ས་ཡ་ལྔ་བཅུ་ལྷག་(༥༠,༠༠༠,༠༠༠)བརྒལ་ཅིང་མི་མང་ཁྱོན་ཡོངས་ཀྱིས་ཧན་གོ(Hangul-대한민국)སྐད་ཡིག་བེད་སྤྱོད་གཏོང་བཞིན་པའི་རྒྱལ་ཁབ་འདིའི་ཤར་ཕྱོགས་སུ་ཉི་ཧོང་དང་།ལྷོ་ཕྱོགས་སུ་རྒྱ་ནག་རྒྱ་མཚོ།ནུབ་ཕྱོགས་སུ་རྒྱ་ནག བྱང་ཕྱོགས་སུ་ནུབ་ཀོ་རི་ཡ་བཅས་ཀྱིས་བསྐོར་ཡོད། ད་ལྟ་ང་ཚོས་བེད་སྤྱོད་གཏོང་བཞིན་པའི་དབྱིན་སྐད་ཀྱི་ཀོ་རི་ཡ་(korea)ཞེས་པའི་མིང་འདི་གནའ་བོའི་ཀོ་རི་ཡའི་གྷོར་ཡས་(Goryeo Dynasty) རྒྱལ་རབས་ཀྱི་སྐབས་སུ་བྱུང་ཞིང་།སྐབས་དེར་གཞི་ནས་ནུབ་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གིས་ལུང་པ་འདི་ལ་དོ་སྣང་བྱེད་འགོ་ཚུགས།


འདས་པའི་བྱུང་རབས་རིང་མོའི་ཁྲོད་དུ་ཀོ་རི་ཡ་ལྷོ་བྱང་གཉིས་སྐད་ཡིག་དང་ལོ་རྒྱུས་གཅིག་ལས་མཆེད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་ཡིན་ན་ཡང་།  དམག་ཆེན་གཉིས་པའི(༡༩༣༩-༡༩༤༥)རྗེས་ཀྱི་འཛམ་གླིང་གྲང་དམག་ཁྲོད་དུ་ཨུ་རུ་སུ་དང་ཨ་མེ་རི་ཁ་ཕྱོགས་ཁག་གཉིས་ཀྱི་ཤུགས་རྐྱེན་འོག་ཕྱི་ལོ་༡༩༤༨ལོར་ཀོ་རི་ཡ་རྒྱལ་ཁབ་དེ་ལྷོ་བྱང་གཉིས་སུ་ཁ་གྱེས་ནས་རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་སུ་གྱུར།ཀོ་རི་ཡར་ལོ་ངོ་སྟོང་ཕྲག་བཞི་ལྷག་གི་རྒྱལ་རབས་ལོ་རྒྱུས་ལྡན་པ་མ་ཟད་མཚམས་རེར་རྒྱལ་ཁབ་འདིའི་དབང་ཐང་ཡང་བོད་རྒྱལ་སྲོང་བཙན་དང་ཁྲི་སྲོང་སྐབས་ཀྱི་བོད་ཀྱི་དབང་ཤུགས་དར་བ་བཞིན་དར་བའི་རྩེ་མོར་སོན་ཏེ་རྒྱ་ནག་གི་ཤར་མཐའི་ས་ཁུལ་མང་བོ་ཡང་དབང་དུ་བསྡུས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཡོད་བྱུང་འདུག་ལ།  དེ་བཞིན་ཡང་མཚམས་རེར་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ཁུལ་གྱི་དབང་ཤུགས་འཐབ་རྩོད་དང་ཕྱིའི་བཙན་གནོན་སོགས་ལ་བརྟེན་ནས་སོག་པོ་དང་རྒྱ་ནག་གི་ཤུགས་རྐྱེན་འོག་བསྙེས་ནས་སྡོད་དགོས་པའང་བྱུང་འདུག།


ཀོ་རི་ཡའི་བྱང་ཕྱོགས་ས་ཁུལ་ཁག་རི་དང་ནགས་ཚལ་གྱིས་ཁེངས་ཞིང་ལྷོ་ཕྱོགས་ས་ཁུལ་དག་ནི་མཚོ་གླིང་ཆེ་ཆུང་བརྒྱ་ཕྲག་མང་བོ་གྲུབ་ཡོད་པ་ཞིག་རེད།དེ་བཞིན་ཤར་ཕྱོགས་སུ་རྒྱ་མཚོའི་རྦ་རླབས་དྲག་ཅིང་གཟེངས་མཐོ་བའི་གཅོང་རོང་དང་བྲག་རི་མང་བོ་འདུག་ལ་ནུབ་ཕྱོགས་སུ་རྦ་རླབས་འཇམ་ཞིང་མཚོ་གླིང་འདྲ་མིན་གྱིས་ཁེངས།ལྷོ་ཀོ་རི་ཡ་སྤྱིའི་ས་ཁྱོན་(99,392 Km sq)རང་རེ་བོད་ཀྱི་ས་ཁྱོན་ལས་རྡབ་ཉི་ཤུ་ལྷག་གིས་ཆུང་ལ་དབྱར་དུས་ཚ་བ་ཆེ་(28Cནས 39 C )ཞིང་དགུན་དུས་གནམ་གཤིས་(2 C ནས -12 C) གྲང་། ལུང་བ་འདིར་ཤིང་ཏོག་རིགས་འདྲ་མིན་དང་སྔོ་ཚལ་སྣ་ཚོགས་སྐྱེ་ཐུབ་ལ་ལྷག་པར་ཀུ་ཤུ་དང་ཚ་ལུ་མའི་སྐྱེས་སྟོབས་དག་ཧ་ལས་པ་ཞིག་འདུགཞིང་པ་དག་གིས་གཙོ་བོ་འབྲས་དང་དེ་བཞིན་སྔོ་ཚལ་འདྲ་མིན་འབྲས་འདེབས་བཞིན་འདུག་ལ་ས་ཁུལ་ཁ་ཤས་སུ་གྲོ་འདེབས་མཁན་ཡང་འདུགའོན་ཀྱང་། ཁོ་ཚོའི་ཁ་ལག་གཙོ་བོ་འབྲས་ཡིན་ལ་ཟས་རིགས་ཚང་མ་ཕལ་ཆེར་འབྲས་དང་མཉམ་དུ་བསྡེབས་ནས་ཟ་སྲོལ་འདུག

བགྲང་བྱ་ཉིས་སྟོང་ལྷག་གི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་བྱུང་རབས་ཁྲོད་དུ་ཀོ་རི་ཡར་དར་རྒུད་ཀྱི་རིམ་པ་མང་བོ་ཞིག་བྱུང་ལ་དེ་བཞིན་རྒྱལ་ཁབ་འདིའི་རིག་གཞུང་དང་སྐད་ཡིགཆོས་ལུགས། ལུགས་སྲོལ་གོམས་གཤིས། ཀུན་སྤྱོད་ལྟ་བ། སྤྱི་ཚོགས་འབྲེལ་བ་སོགས་ལ་དུས་རབས་རིམ་པར་འགྱུར་ལྡོག་འདྲ་མིན་ཞིག་བྱུང་མྱོང་འདུགཕྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་བགྲང་བྱ་༢༣༣༣ཙམ་གྱི་སྔོན་དུ་གོ་རི་ཡའི་རྒྱལ་རབས་ཐོག་མ་གྷོ་ཇོ་སན་(Gojoseon)བྱུང་བ་ནས་བཟུང་ཡུལ་གྲུ་འདི་རྒྱལ་བོ་གཅིག་གི་དབང་བསྒྱུར་འོག་ཡོད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་གི་ངོ་བོར་གྱུར།དེ་ནས་བཟུང་དུས་རབས་མང་བོར་རྒྱལ་རབས་འདྲ་མིན་གྱི་དབང་བསྒྱུར་བརྒྱུད་ནས་འཕེལ་འགྲིབ་སྣ་ཚོགས་ཞིག་བརྒྱུད་མྱོང་།འོན་ཀྱང་། ཀོ་ར་ཡ་མུ་མཐུད་རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་གི་ངོ་བོའི་ཐོག་གནས་ཡོད་ལ་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་ཞིག་གི་དབང་ཤུགས་འོག་ཡོངས་སུ་ཤོར་བའི་དུས་སྐབས་ཀྱང་བྱུང་མྱོང་མི་འདུག


འོན་ཀྱང་། ཀོ་རི་ཡའི་ལོ་རྒྱུས་ནང་གི་རྒྱལ་རབས་ཐ་མ་ཇོ་སན་(JoseonDynasty)རྒྱལ་བརྒྱུད་ཀྱི་དབང་ཤུགས་ཉམས་པའི་སྐབས་དང་བསྟུན་ཉི་ཧོང་དབང་བསྒྱུར་འོག་ཤོར་ལོ་ངོ་(༡༩༡༠-༡༩༤༥)སུམ་ཅུ་སོ་ལྔ་འདུག་དགོས་བྱུང་འདུག ཀོ་རི་ཡའི་རང་བཙན་ཤོར་ནས་ལོ་གཉིས་ཀྱི་རྗེས་དེ་ཕྱི་ལོ་༡༩༡༢ལོར་༧གོང་ས་བཅུ་བཞི་པས་བོད་རང་དབང་རང་བཙན་ཡིན་པ་འཛམ་གླིང་ལ་བསྒྲགས།འོན་ཀྱང་། ལྷོ་ཀོ་རི་ཡར་བསྐྱར་དུ་རང་བཙན་ཐོབ་(༡༩༤༨)པའི་ལོ་གཅིག་གི་རྗེས་སུ་(༡༩༤༩)རྒྱ་ནག་གི་བཅིངས་འགྲོལ་དམག་མིས་བོད་ཀྱི་མཐའ་མཚམས་ས་ཁུལ་ཁག་ལ་བཙན་འཛུལ་བྱེད་འགོ་ཚུགས།ཐ་མར་ཉི་ཧོང་ལ་ཕམ་ཉེས་བྱུང་བ་དང་བསྟུན་ཁོ་ཚོའི་དབང་བསྒྱུར་ཕྱིར་འཐེན་བྱས་ནའང་དེའི་ཚབ་ཏུ་ཀོ་རི་ཡ་བྱང་ཕྱོགས་ཨུ་རུ་སའི་ཤུགས་རྐྱེན་འོག་ཤོར་ཞིང་ལྷོ་ཕྱོགས་ཁག་ཨ་རིའི་དབང་ཤུགས་འོག་ཏུ་སོང་།དེར་བརྟེན། ལྷོ་བྱང་ཀོ་རི་ཡའི་དམག་འཁྲུག་(༡༩༥༠-༡༩༥༣)ཅེས་པའི་འཛམ་གླིང་གྲང་དམག་འགོ་སྟོད་ཀྱི་ནང་འཁྲུགས་སྐད་གྲགས་ཅན་དེ་ལངས་ཞིང་།ཁྱོན་དམག་མི་དང་མི་སེར་ས་ཡ་གཉིས་དང་འབུམ་གཉིས་ལྷག་གི་ཚེ་སྲོག་ཤོར་སོང་ཟེར། སྐབས་འདིར་འཛམ་གླིང་གི་དོ་སྣང་དམག་འཁྲུག་ལ་འཁོར་ནས་ཡོད་པའི་སྐབས་དང་བསྟུན་རྒྱ་ནག་གི་བོད་ས་ཁྱོན་ཡོངས་སུ་བཙན་འཛུལ་བྱེད་འགོ་ཚུགས་པས།ང་ཚོས་ཕྱི་ཕྱོགས་སུ་རེ་སྐུལ་རེ་བྱས་ཀྱང་དོན་མཐུན་གྱི་ཡ་ལན་སྤྲོད་མཁན་ཞིག་མ་བྱུང་བ་དེ་རེད།



(འོ་ན། ད་ལྟའི་ལྷོ་ཀོ་རི་ཡ་དེ་ཇི་ལྟར་མགྱོགས་མྱུར་ངང་རང་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་དུ་སྐྱོད་འགོ་ཚུགས་པ་ཡིན་ནམ།དེ་བཞིན་ཁོ་ཚོའི་སྤྱི་ཚོགས་འཚོ་བ་དང་ཀུན་སྤྱོད་རིན་ཐང་། སྤྱི་ཚོགས་འབྲེལ་བ། ཆོས་ལུགས་དད་མོས།སྐད་ཡིག་བཀོལ་སྤྱོད་སོགས་ཇི་འདྲ་ཞིག་ཡོད་སྙམ་ན་རྗེས་མའི་འགྲུལ་བཞིན་ཟིན་ཐོ་ཁག་ལ་གཟིགས་རོགས།)


མུ་འབྲེལ་ཟིན་ཐོ། (ཀྲོག་ཡོ་གཙུག་ལག་སློབ་ཆེན་དུ།)